نقشه عبارتست از تصوير قائم عوارض زمين نسبت به يك سطح مبنا (datum) در يك مقياس مشخص بر روي يك محيط مثل صفحه كاغذ، يا نمايش همين اطلاعا ت به صورت رقومي. عامل اوليه در تهيه نقشه، مشاهدات است. امروزه نمایش و آنالیز نقشه های مربوط به اطلاعات بروز بیماری ها به عنوان یک ابزار اساسی در آنالیز مسائل بهداشتی منطقه ای درآمده است. به همین علت توسعه روش های ترسیم نقشه بروز بیماری نیز در سال های اخیر رشد قابل ملاحظه ای داشته است. نقشه بیماری عبارتست از پراکندگی جغرافیایی یک بیماری در یک جمعیت. منظور از پراکندگی جغرافیایی هم آدرس محل سکونت بیمار می باشد. متاسفانه معمولا به خاطر مسائل محرمانه بودن اسرار بیمار، آدرس افراد به طور مستقیم در دسترس نیستند و لذا به جای آدرس از تعداد کل افراد مبتلا به یک بیماری خاص در یک منطقه کوچک، مانند مناطق پستی یا مناطق شهرداری و ... استفاده می شود و بنابراین اطلاعات میزان ابتلا به بیماری و مرگ و میر احتمالی ناشی از آن معمولا در سطح چنین مناطقی در دسترس هستند. نقشه بیماری به عبارت دیگر بیان بصری پراکندگی جغرافیایی بیماری است. بر طبق گفته های فوق، دو نوع نقشه بیماری می توان ترسیم کرد:
الف) محل سکونت تک تک موارد مبتلا به بیماری بر روی نقشه مشخص گردد.
ب) مجموع تعداد موارد بیماری در هر منطقه جغرافیایی نشان داده شود.
ترسیم نقشه بیماری یک مفهوم جدید نیست. یک محقق آلمانی به نام Finke در سال 1792 واژه nosological world map را برای ترسیم نقشه بیماری ها در دنیا به کار برد. در سال 1798 میلادی یک پزشک ساکن شهر نیویورک پراکندگی نقطه ای محل سکونت بیماران مبتلا به تب زرد را در یکی از خیابان های این شهر ترسیم کرد. Howe در توصیف دقیق تاریخچه ترسیم نقشه بیماری از چندین مطالعه در آمریکا و بریتانیا نام برده که در آغاز دهه 1800 میلادی نقشه هایی را برای بیان پراکندگی بیماری منتشر کرده اند. اغلب این نقشه ها پراکندگی بیماری های عفونی از قبیل تب زرد در ایالات متحده و تب های واگیردار در ایرلند را به تصویر کشیده اند.
مشهورترین مثال در مورد نقشه بیماری مربوط به تهیه نقشه قربانیان وبا در ارتباط با منابع آب آشامیدنی مردم لندن است که در سال 1854 میلادی توسط جان اسنو (John Snow) تهیه شد. وی آدرس محل سکونت 578 نفر از قربانیان وبا و همچنین محل قرار گرفتن 13 پمپ آب نزدیک آنها را به عنوان منابع بالقوه آلودگی بر اساس فرضیه انتقال وبا از طریق آب آلوده بر روی نقشه خیابان های شهر لندن به صورت نقطه ای وارد کرد و مورد ارزیابی قرار داد. با بررسی نقشه بدست آمده او مشخص کرد که بیشترین قربانیان وبا در نزدیکی پمپ خیابان Broad Street زندگی می کرده اند. لذا با خاموش کردن این پمپ شیوع بیماری وبا در لندن متوقف شد.
امروزه از سیستم های اطلاعات جغرافیایی برای ایجاد بانک اطلاعاتی در زمینه های مختلف، از جمله بهداشت و تهیه نقشه های مورد نیاز استفاده می شود.