نویسندگان:
بابک فرزین‌نیا 1 احمدعلی حنفی بجد 2 دکتر سیدرضا رییس کرمی 3 طلعت جعفری 4
1 مربی، گروه حشره‌شناسی، دانشگاه علوم پزشکی قم 2 مربی گروه حشره‌شناسی 3 استادیار گروه کودکان، دانشگاه علوم پزشکی تهران 4کارشناس مرکز بهداشت قم
مجله پزشکی هرمزگان سال هشتم شماره دوم تابستان 83 صفحات 103 تا 108
چکيده
مقدمه: یکی از مکانهایی که در جوامع امروزی می‌تواند باعث آغاز همه‌گیری شپش سر گردد مدارس به ویژه مدارس ابتدایی می‌باشد. در این تحقیق میزان آلودگی به شپش سر (Pediculosis capitis) در دانش‌آموزان مدارس دخترانه شهر قم، با توجه به گزارشات اولیه از شیوع نسبتاً بالای آن در مدارس ابتدایی، در زمستان 1381 بررسی شد.
روش کار: در این مطالعه توصیفی 1650 نفر از 49458 دانش‌آموز مدارس ابتدایی دخترانه سطح شهر بطور تصادفی انتخاب و با روش مشاهده مستقیم کاملاً معاینه شدند. سپس با کمک دانش‌آموزان و مربیان آنها نسبت به تکمیل فرم مخصوص بررسی اقدام گردید. سپس نتایج بوسیله روشهای توصیفی ارائه شد و جهت بررسی عوامل مؤثر از آزمون کای اسکوئر استفاده شد.
نتایج: در زمان انجام مطالعه 74 دانش‌آموز آلوده به شپش سر بودند و 131 نفر از افراد سالم نیز سابقه ابتلای به آن را داشتند. میزان آلودگی در مدارس ابتدایی دخترانه شهر قم 5/4 درصد محاسبه شد و بیشترین نسبت آلودگی در پایه چهارم دبستان (4/7%) ثبت گردید. با توجه به تعریف مرکز ملی مبارزه با آلودگی به شپش سر ایالات متحده امریکا که شیوع 5 درصد آلودگی و بالاتر به شپش سر را اپیدمی می‌داند. وضعیت مدارس ابتدایی دخترانه شهر قم از نظر شیوع شپش سر نگران‌کننده بود. بر اساس آزمون X2 آلورگی به شپش سر با میزان تحصیلات و شغل مادر، بعد خانوار، پایه تحصیلی، استفاده مشترک از وسایل شخصی، بلندی یا کوتاهی مو، سابقه ابتلای قبلی و نوع محل سکونت دانش‌آموز ارتباط مستقیم داشت (05/0p<). ولی با شغل و تحصیلات پدر، وجود یا فقدان حمام در منزل و رعایت بهداشت فردی از سوی دانش‌آموز رابطه معناداری بدست نیامد.
نتیجه گیری: شیوع نسبتاً بالای شپش سر بین دانش‌آموزان شهر قم، همکاریهای بین جمعیتی بین آموزش و پرورش و مراکز بهداشتی را می‌طلبد.