علاقمندان به مطالعه سمینارهای دانشجویی دوره دکترای حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین می توانند خلاصه سمینار آقای مهندس ناصح ملکی را در این وبلاگ ملاحظه فرمایند:
پشه¬های آنوفل ترانسژنیک به عنوان واکسیناتور بر علیه لیشمانیوز
پشه¬ها ناقلین بیماریهای مهمی مانند مالاریا، تب¬دانگ و تب¬زرد محسوب می¬شوند و پیشرفتهای اخیر مهندسی ژنتیک، امکان استفاده از پشه¬های ترانسژنیک را در استراتژیهای جدید کنترل بیماریهای عفونی فراهم نموده است. سه نیاز اساسی در دستیابی به پشه¬های ترانسژنیک، انتقال ژنهای خارجی به ژرم¬لاین، پروموتور مناسب جهت هدایت ژنها در مکان و زمان مقتضی و مولکولهای موثر در کنترل يا بازدارنده پاتوژن می باشند. حشرات ترانسژنیک را می¬توان در سه استراتژی 1- جایگزینی یا دستکاری جمعیت، 2- سرکوب جمعیت و رهاسازی در قالب تکنیک RIDL (رویکرد جدیدی از تکنیک نر¬عقیمی) و 3- به عنوان Flying Vaccinator (واکسیناتور پروازگر) به کار گرفت. ايده حشرات واکسيناتور اولين بار توسط Crampton در 1999 مطرح شد که بعد از شناسایی یک پروتئین ویژه و امکان¬پذیر شدن سیستم بیان ژن آن پروتئین در غدد¬ بزاقی آنوفل استفنسی، این ایده تحقق یافت. این پروتئین به نام (AAPP) Anopheline Anti-Platelet Protein به میزان فراوان در غدد بزاقی بیان شده و با اتصال به کلاژن، مکانیسم انعقاد وابسته به کلاژن را مهار می نماید. در مطالعهYamamoto و همکاران (2010) از پروموتور ژن AAPP به عنوان پروموتور مشترک بيان SP15 (پروتئین بزاقی KDa15 فلبتوموس پاپاتاسی و ایمنی¬زا بر علیه لیشمانيا) و mDsRed (مارکر قرمز رنگ فلورسانت) در آنوفل استفنسی ترانسژنیک استفاده شده بود. مفهوم واکسیناتور پروازگر این است که حشرات خونخوار ترانسژنیک، در حین گزش عمل واکسیناسیون را انجام می دهند. دو پلازمیدDonor (حاوی mDsRed-SP15) و Helper (حاوی آنزیم ترانسپوزاز) در ناحیه¬ای از تخم که سلولهای زاینده اولیه (در قطب خلفی تخم) تشکیل می¬شوند از طریق میکرواینجکشن تزریق می¬شوند. آنزیم ترانسپوزاز، واکنش انتقال mDsRed-SP15 به روی کروموزومهای آنوفل استفنسی را کاتالیز می نماید. بعد از قرارگیری ترانسژن در معدودی از سلولها و تفریخ موفقیت¬آمیز تخم و طی شدن مراحل رشد، حشرات بالغ ترانسژنیک با آنوفل¬های وحشی کراس داده می شوند تا اینسرشنها به حالت پایدار در بیایند. از دلایل استفاده ژن SP15 در پروژه واکسیناتور پروازگر می توان به چندکپی بودن آن با حداقل تنوع بین واریانتها، توانایی غلبه بر تنوع ژنتیکی انگل، عدم تاثیرپذیری بیان آن در شرایط فیزیولوژیکی مختلف (رژیم¬غذایی و سن) و اثبات ایمنی¬زا بودن آن در مطالعات متعدد به عنوان واکسن کاندید بر علیه لیشمانیوز جلدی (و شاید لیشمانیوز احشايی) اشاره نمود. در مطالعه مذکور نشان داده شد که آنوفل استفنسی ترانسژنیک، پروتئین mDsRed-SP15 را در سیتوپلاسم و آسینی ترشحی سلولهای دیستال- لترال لوبهای غدد بزاقی (نقاط مورد تهاجم اسپوروزوئیتهای پلاسمودیوم) بیان و به همراه بزاق به ميزبان تزريق می-نماید. در موشهایی که با این آنوفل¬های ترانسژنیک مکرراً گزش می شدند، سطح آنتی¬بادی¬های Anti-SP15 بطور معنی¬داری افزایش می¬یافت. اگرچه واکسیناتور پروازگر به جای انتقال بیماری به واکسیناسیون افراد می پردازد، اما مساله ایمنی¬پزشکی و نگرانیهای مربوط به رضایت آگاهانه افراد، استفاده میدانی آن را به عنوان یک روش کنترلی عمومی، در هاله¬ای از ابهام فرو برده است. ملاحظات اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی نیز در انتخاب مناطق رهاسازی این نوع آنوفل¬ها، از دیگر موانع پیش¬رو خواهند بود. با اين حال انجام این نوع مطالعات و آشکار شدن سیستمهای بیان ژنی غدد بزاقی آنوفل¬ها در مطالعات برهم¬کنش پاتوژن- غدد بزاقی و توليد واکسن¬های بلوکه کننده انتقال، سودمند بوده و به عنوان روش کنترل بیولوژیکی بیماری نیز محسوب می شوند.