با تشکر از خانم مهندس نصیبه حسینی واسوکلایی خلاصه سمینار دانشجویی دوره دکترای ایشان به شرح زیر است:
Arthropod-borne Viruses Transmitted by Phlebotomine Sand flies in Eastern Mediterranean Region
تب پشه خاکی،تب سه روزه یا تب پاپاتاسی بیماری ویروسی منتقله توسط گونه هايي از پشه خاکی هاست که علائمي شبيه آنفلوآنزا داردو بطور ناگهاني با علائم سردرد، تب شديد، درد پشت چشم بهنگام حرکت کره چشم، پر خوني ملتحمه، كوفتگي، بی حالی، تهوع، درد دست و پا و پشت و کاهش تعداد گلبول های سفید خون تظاهر می کند. فارنژیت ، وجود ضایعات طاول مانند در مخاط دهان و التهاب غدد لنفاوی گردنی از مشخصات آلودگی با ویروس تورم طاولی دهان (Vesicular stomatitis virus)است. ممکن است نشانه های بیماری شدید باشد ولی منجر به مرگ نمی شود و بیماران بهبود می یابند ولي ممكن است پس از بهبودي باعث افسردگي طولاني مدت شود. درمان خاصي براي اين بيماري وجود ندارد. گروه ویروس های تب پشه خاکی از خانواده Bunyaviridae و جنس Phlebovirus می باشد که تاکنون 53 سروتایپ یا نوع سرمی ویروس از این جنس گزارش گردیده است و بیماریزایی 7 سروتایپ Sicilian ،Naples ،Punta Toro ،Toscana ،Chagres ،Alenquer ،Candiru برای انسان به اثبات رسیده است. علاوه بر این ویروس Vesicular stomatitis virus از خانواده Rhabdoviridae و جنس Vesiculovirus نیز از پشه خاکی جداسازی شده است. فلبوویروس ها از کشور های حاشیه مدیترانه، جنوب اروپا، آسیای مرکزی، آفریقا و آمریکا جداسازی شده اند. گزارشی از این ویروس ها از آسیای جنوب شرقی و استرالیا بیان نشده است.انتشار فصلی بیماری در مناطق معتدل نیمکره شمالی از اواسط فروردین تا اواخر مهر ماه است و نزد افراد ارتشی و مسافرینی که از مناطق غیر بومی بیماری به مناطق آلوده می روند شیوع دارد. از بین 22 کشور مدیترانه شرقی، تب پاپاتاسي از 13 کشور شامل ایران،پاکستان، افغانستان، عراق، اردن، فلسطین، عربستان سعودی، مصر، سودان، تونس ، مراکش ، سومالی و جیبوتی گزارش گردیده است و تاکنون 10 سرو تايپ شاملSicilian ،Naples ، Karimabad، Salehabad ، Isfahan ،Punique ، SudAn 754-61، Saint Floris، Gordi ، I-47از منطقه مدیترانه شرقی گزارش گرديده است. ویروس از طریق بزاق بهنگام گزش پشه خاکی آلوده منتقل می شود و ناقل اصلی Phlebotomus papatasi میباشد. در منطقه مدیترانه شرقی ویروس های Sicilian ، Karimabad ، Isfahanو I-47 از Ph. papatasi و ویروس Punique از Phlebotomu perniciosus و Phlebotomus longicuspis جداسازی و تعیین هویت شده است. دوره ویرمی در بیمار کوتاه می باشد و ویروس حدود24 تا 36 ساعت بعد از شروع تب در خون بیمار وجود دارد. پشه خاکی در حدود 7 روز بعد از خون خواری از فرد آلوده قادر به انتقال ویروس بوده و تا آخر عمر که در شرايط اپتيمم حدود یک ماه و نيم است این آلودگی را حفظ می کند. هر چند كه مخزن اصلی بیماری پشه خاکی است و ویروس را بوسیله تخم به نسلهای بعدی خود انتقال می دهد، ولي ژربیل ها و انسان ها ي مبتلا هم مي توانند پشه خاکی را آلوده كنند. بر اساس مطالعات سرولوژیک روی جوندگان در ایران آلودگی به ویروس های Sicilian ، Karimabad ، Isfahan از گونه Rhombomys opimus گزارش شده است. همچنین بر اساس همین مطالعات Tatera indica به ویروس های Sicilian ،Naples ، Isfahanو Nesokia indica به ویروس Isfahan آلوده بوده اند. ياد آور مي شود كه در منطقه مديترانه شرقي مطالعه روي مخزن حيواني اين بيماري محدود است. تشخیص افراد بیمار توسط روش های سرولوژیکی و تعیین میزان آنتی بادی های ضد ویروس انجام می گیرد که در صورت وجود آلودگی، میزان آنتی بادی در بیمار پس از گذشت 21-14 روز پس از بروز تب به 4 برابر یا بیشتر افزایش می یابد. آنتی بادی ضد ویروس تا آخر عمر در بدن فرد باقی می ماند و فرد تا آخر عمر ایمن است ولی این ایمنی اختصاصی همان سروتایپ ویروس است و امکان ابتلای فرد با سایر سروتایپ ها وجود دارد. تاکنون واکسنی برای ایجاد مصونیت به این بیماری شناخته نشده است. ياد آور مي شود كه در دنيا آلودگي طبيعي پشه خاكي ها به ويروس RVFV مشاهده نشده است و فقط بطور تجربي در آزمايشگاه 5 گونه از پشه خاكي ها قادرند اين ويروس را منتقل كنند.
بیماری تب پاپاتاسي دارای اهمیت نظامی می باشد و در بین سر بازان ، توریست ها و افراد غير بومي بسیار حائز اهمیت است زیرا تا 75% از افراد بالغ غیر مصون که وارد یک منطقه آلوده می شوند ممکن است به بیماری مبتلا شوند و منجر به بروز اپیدمی شود. بهترین روش برای کنترل بیماری مبارزه با پشه خاكي می باشد و محافظت شخصی از گزیده شدن بوسیله اين ناقل در پیشگیری از بیماری موثر است. استفاده از پشه بند هاي آغشته به حشره کش، بكار بردن دور کننده DEET و آموزش بهداشت مردم در مورد چگونگی ابتلای انسان به بیماری حائز اهمیت می باشد. همچنین برای مسافران و سربازان در زمان ورود به مناطق اندمیک استفاده از پوشش های مناسب و استعمال دور کننده در نقاط باز بدن دارای اهمیت می باشد.

Selected References
Saidi S, Tesh R, Javadian E, Sahabi Z, Nadim A. Studies on the epidemiology of sandfly fever in Iran. II. The prevalence of human and animal infection with five Phlebotomus fever virus serotypes in Isfahan province. Am J Trop Med Hyg. 1977;26(2):288-93.

Brett M , Claborn M: Sand fly fever: What have we learned in one hundred years? MILITARY MEDICINE 2009; 174(4):426-431.

Ellis SB, Appenzeller G: Outbreak of sand flu fever in Central Iraq, September 2007. MILITARY MEDICINE 2008; 173(10):949-953.
Depaquit J, et.al: Arthropod-borne viruses transmitted by phlebotomine sand flies in Europe: a review. Euro Surveill 2010;15(10):pii=19507.
Tesh RB, Saidi S, Gajdamovic SJ, Rodhain F, Vesenjak-Hirjan J.Serological studies on the epidemiology of sandfly fever in the Old World. Bull World Health Organ 1976;54(6):663-74
Coleman RE, Burkett DA, Sherwood V, et al: Impact of phlebotomine ,sand flies on U.S. military operations at Tallil Air Base, Iraq: 2. Temporal and geographic distribution of sand flies. Med Entomol 2007' 44(1)" 29-41.
Larrousse F: Etude Systematique et Medicale des Phlebotomes. Paris: Vigot Frere; 1921. Available at Google Translation Tools; www.google.com; accessed April 2008.
Charrel RN, Gallian P, Navarro-Mari JM, et al: Emergence of Toscana virus in Europe. Emerg Infect Dis 2005; 11(11): 1657-63.
Albarino CG, Bird BH, Nichol ST: A shared transcription termination signal on negative and ambisense RNA genome segments of Rift Valley fever, sand fly fever Sicilian, and Toscana viruses. Virol 2007; 81(10):5246-56.
Xu F, Chen H, Travassos da Rosa AP, Tesh RB, Xiao SY: Phylogenetic relationships among sand fly fever group viruses (Phlebovirus: Bunyaviridae) based on the small genome segment. J Gen Virol 2007; 88(Pt 8)" 2312-9.